فلج ارب یک فلج نوزادی است که موقع زایمان ایجاد می شود. خوشبختانه درصد کمی از نوزادان دچار این فلج می شوند، تقریبا از هر ۱۰۰۰ تولد تنها ۲ نوزاد با این فلج متولد می شوند. فلج ارب در اثر آسیب عصبی ایجاد می شود و در صورت عدم درمان منجر به فلج بازوی نوزاد در بزرگسالی می شود.
بدلیل جدی بودن این عارضه، تصمیم گرفتیم در این مقاله به تشخیص، علائم، علل و روشهای درمانی فلج ارب بپردازیم. تا پایان این مقاله همراه ما باشید. جهت دسترسی سریع تر به بخش های مختلف مقاله می توانید از فهرست زیر استفاده کنید.
فلج ارب چیست؟
فلج ارب زمانی اتفاق می افتد که شبکه براکیال یا شبکه بازویی نوزاد که یک شبکه عصبی است، آسیب ببیند. این شبکه عصبی کلیدی در محل اتصال شانه به پایه گردن قرار گرفته است. اعصاب این شبکه از گردن شروع شده و تا شانه و بازو ادامه پیدا می کنند. از طرف دیگر نیز به طناب نخاعی متصل هستند.
انواع آسیب های شبکه براکیال
بر اساس اینکه کشیدگی یا پارگی عصب های شبکه براکیال در چه حدی باشد، می توان آسیب به این شبکه را به صورت زیر دسته بندی کرد:
نوراپراکسی: این نوع آسیب بیشتر از آسیبهای دیگر شبکه بازویی شایع است. در نوراپراکسی، کشش باعث ایجاد شوک در عصب های شبکه بازویی می شود اما این کشیدگی، پارگی در عصب ها ایجاد نمی کند.
پارگی عصب: اگر فشار کشش روی گردن زیاد باشد، شبکه عصبی پاره شده و فقط قسمتی که متصل به نخاع است باقی می ماند. چنین آسیبهایی خود به خود درمان نمی شوند.
نوروم: در این حالت، آسیب به فیبرهای عصبی شبکه بازویی باعث ایجاد اسکار روی عصب و فشار به آن می شود. این نوع آسیب ها تا حدودی، خود بخود بهبود می یابند.
پارگی آوالسیون: این بدترین نوع آسیب شبکه بازویی است که در آن عصب کاملا از نخاع جدا می شود و نمی توان آن را ترمیم کرد. با جراحی و پیوند عصب برداشته شده از عضله پا می توان تا حدی عملکرد بازو را برگرداند.
مشخص شدن درجه آسیب به شبکه بازویی بسیار اهمیت دارد. چون بر اساس درجه آسیب می توان روش درمان موثر را برای نوزاد تعیین کرد.
علائم فلج ارب زایمانی
علائم فلج ارب کاملا مشخص است و با فلج کلامپکه که آسیب در بخش پایینی شبکه عصبی بازو است، تفاوت دارد. فلج ارب به سرعت در طول رشد نوزاد می توان متوجه آن شد. در این بیماری، بازوی نوزاد شل و آویزان بوده و به سمت داخل می چرخد. در نتیجه نوزاد نمی تواند بازوی خود را حرکت دهد. از دیگر علائم آسیب شبکه براکیال می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رفلکس نداشتن بازو
- ناتوانی در گرفتن اشیا با دست آسیب دیده
- بی حسی دست
- التهاب شانه که یک تا دو هفته ادامه دارد
- بازوی آسیب دیده معمولا با آرنجی که خم شده در کنار بدن قرار می گیرد
بازوی آسیب دیده ضعیف تر از بازوی دیگر به نظر می رسد. حتی گاهی ممکن است بعد از ۶ ماهگی بازوی آسیب دیده کوچکتر و کوتاهتر از بازوی سالم شود.
علت فلج شدن شبکه براکیال در نوزادی
کشش یا فشار خارجی بیش از حد در ناحیه سر و گردن موقع زایمان طبیعی و عبور نوزاد از کانال زایمان علت اصلی فلج ارب در نوزادان است. پزشک یا ماما برای نجات جان مادر یا نوزاد ممکن است مجبور شود بیش از حد نوزاد را از یک طرف بکشد تا بتواند نوزاد را از کانال زایمان خارج کند. کشیدگی سر و گردن نوزاد باعث فلج ارب در بازوی همان سمت می شود.
ریسک فلج ارب در چه نوزادانی بالاتر است؟
معمولا در زایمان های سخت و پیچیده که نوزاد با سر متولد می شود و شانه های نوزاد به سختی از کانال زایمان خارج می شوند، کشیدگی در شانه ها و آسیب شبکه بازویی رخ می دهد. معمولا در زایمان های طبیعی زیر احتمال فلج زایمانی بیشتر است:
- بزرگ بودن بیش از حد عادی نوزاد
- زایمانهای سخت و طولانی
- مناسب نبودن لگن مادر برای زایمان طبیعی
برای تشخیص به موقع نوع فلج ارب در نوزاد یا کودک شما هم می توانید از تخصص کاردرمانگران مجرب در کلینیک کاردرمانی و توانبخشی حافظ بهره مند شوید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت با شماره ۰۳۱۳۳۳۹۶۲۴۷ تماس بگیرید.
نحوه تشخیص آسیب به شبکه بازویی
کاردرمانگر ابتدا دامنه حرکتی بازو ، قدرت عضلانی، تحریک حسی بازو را بررسی می کند. همچنین برای تشخیص شدت و نوع آسیب وارد شده به شبکه بازویی از روشهای زیر استفاده کند:
- عکس برداری اشعه X
- MRI
- الکترومیوگرافی (EMG)
- بررسی هدایت عصبی (NCS)
بعد از تشخیص میزان آسیب می توان روش درمانی مناسب را با توجه به سن نوزاد انتخاب کرد.
اهمیت زمان تشخیص فلج زایمانی
زمان تشخیص و اقدام به درمان فلج ارب بسیار مهم است. معمولا از همان روزهای اول تولد فلج زایمانی را می توان از روی علائم آن تشخیص داد. اگر این عارضه به موقع درمان نشود، ضایعه ایجاد شده پیشرفت کرده و منجر به ضعف، بی حسی، فلج جزئی یا کامل بازو در دوران کودکی و بزرگسالی می شود.
راه های درمان فلج ارب کودکان و نوزادان
دو گزینه برای درمان فلج ارب وجود دارد. انتخاب روش مناسب برای درمان بستگی به گستردگی و شدت آسیب وارده دارد. این گزینه ها درمانی عبارتند از:
تکنیک های کاردرمانی کودکان
۸۰ درصد از آسیبهای شبکه براکیال، با توانبخشی و کار درمانی دست کودکان برطرف می شوند. انتخاب نوع درمان فیزیکی بستگی به سن کودک دارد. کار درمانگران برای انتخاب نحوه درمان فلج ارب در کودکان، چهار گروه سنی زیر را در نظر می گیرند:
- قبل از یک ماهگی
- یک ماهه تا چهار ماهه
- چهار ماهگی تا چهار سالگی
- کودکان بالاتر از چهار سال
کار درمانی برای هر یک از این سنین متفاوت است و با هدف افزایش دامنه حرکتی مفصل، تقویت عضلات، جلوگیری از بدشکلی آنها و نیز جلوگیری از اسپاسم شانه و بازوی آسیب دیده انجام می شود. کار درمانی باعث می شود کودک توانایی انجام کارهای خود را به دست آورد.
جراحی فلج ارب
برای درمان ۲۰ درصد از صدمات شبکه بازویی لازم است جراحی انجام شود. این جراحی ها برای ترمیم اعصاب پاره شده مورد استفاده قرار می گیرند. جراحی ترمیمی از ۶ ماهگی نوزاد به بعد انجام می شود و به دلیل پیچیده بودن آن ممکن است جواب ندهند.
برای کودکان بالای یک سال که فلج ارب دارند، جراحی های عصب دیگر موثر نیست و جراحی باید روی تاندونهای بازو انجام شود. بعد از هر نوع جراحی، انجام تکنیکهای توانبخشی برای بازو بسیار اهمیت دارد.
برای درمان فلج ارب در نوزادان یا کودکان با کار درمانی، شما هم می توانید از تخصص کاردرمانگران مجرب در کلینیک کاردرمانی و توانبخشی حافظ بهره مند شوید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت با شماره ۰۳۱۳۳۳۹۶۲۴۷ تماس بگیرید.
درمان فلج زایمانی نوزادان با تکنیکهای کاردرمانی
در بهترین کلنیک کاردرمانی در اصفهان می توانید از خدمات کار درمانگران مجربی بهره مند شوید که برای درمان فلج ارب در نوزادان و کودکان معمولا از روشهای زیر استفاده می کنند:
مشاوره والدین برای نحوه نگهداری نوزاد
کاردرمانگران برای پیشگیری از تشدید آسیب به بازوی نوزاد، به والدین آموزش می دهند که چطور نوزاد را بغل کنند و بخوابانند. همچنین به آنها نحوه صحیح لباس پوشاندن، حمام بردن و انجام دیگر کارهای روزانه نوزاد را آموزش می دهند.
ورزش درمانی
کار درمانگران با کمک ورزشهای مخصوص فلج ارب به والدین می آموزند که با انجام حرکات کششی و تقویتی مفصل بازو و مچ دست نوزاد به سمت خارج بدن، از خشکی مفصل شانه نوزاد جلوگیری کنند. این تمرینات به حفظ و افزایش دامنه حرکتی و انعطاف پذیری مفصل شانه کمک می کند.
بازی درمانی
در این روش، کاردرمانگر بازی هایی را برای کودک طراحی می کند که برای تقویت عضلات و افزایش انعطاف پذیری و دایره حرکتی بازوی نوزاد بسیار موثر است. به عنوان مثال، ممکن است از والدین بخواهد وسیله بازی مثل آویزهای رنگی را بالای سر نوزاد نگه دارند تا نوزاد با بازوی ضعیف خود تلاش کند اسباب بازی را بگیرد. یا اسباب بازی های او را طوری روی قرار دهند که تلاش کند با بازوی آسیب دیده آنها را بردارد.
آب درمانی
آب درمانی به حرکت راحتتر کودک در آب کمک می کند. ممکن است کار درمانگر همزمان با آب درمانی، تمرینات کششی و تقویتی یا ماساژ تراپی را نیز انجام دهد. مزایای آب درمانی برای نوزادان یا کودکان عبارت است از:
- جلوگیری از خشکی و سفتی مفصل
- رفع اسپاسم عضلات بازو
- کاهش درد بازوی کودک
- تقویت عضلات
همچنین تمرینات آب درمانی برای جلوگیری از ضعف و آتروفی بازو و تسریع ترمیم آسیبهای شبکه بازو بسیار موثر هستند.
استفاده از بریسهای مخصوص
در کنار تمرینات ورزشی و کارهای دیگر، ممکن است کار درمانگر از والدین بخواهد از بریسها و اسپلینت مخصوص فلج ارب استفاده کنند. اسپلینت از اسپاسم و انقباض شانه جلوگیری کرده و به حفظ حرکت و چرخش شانه به سمت بیرون کمک می کند.
ماساژ تراپی
ماساژ ملایم شانه، بازو و نواحی اطراف آن همراه آب ولرم یا کمپرس گرم یا بدون آنها می تواند به درمان فلج زایمانی کمک کند. کار درمانگر، موقع ماساژ دادن، کودک یا نوزاد را در حالتی قرار می دهد که بازوی آسیب دیده او آزاد و ریلکس باشد. از آنجا که ماساژ درمانی باعث گردش خون بهتر در محل آسیب دیده است در نتیجه این روش درمانی برای درمان فلج ارب در بزرگسالی نیز پیشنهاد می شود.
الکتروتراپی
برای بهبود تحریک حسی بازوی آسیب دیده از روش تحریکات الکتریکی استفاده می کنند. الکتروتراپی برای فلج ارب انتقال سیگنال عصبی به عضلات را شبیه سازی می کند. برای هدایت عضلات از نوار عضله استفاده می شود که عضلات بازو را ریلکس می کند.
مدت درمان فلج ارب
آسیب نوراپراکسی معمولا ظرف ۳ ماه خود بخود برطرف می شود. اما اگر عصب آسیب دیده باشد، ترمیم آن شاید تا چند سال طول بکشد. مهمترین اقدام پدر و مادر طی این مدت، کمک گرفتن از کاردرمانگران بهترین مراکز کاردرمانی در اصفهان است.
درمان های کار درمانگران از پیشرفت ضایعه یا ضعیف شدن و بی حسی بازوی کودک جلوگیری می کند. همچنین درمان های آنها به ترمیم سریعتر کشیدگی شبکه بازویی و بهبود آن کمک می کند.
برای درمان فلج ارب در نوزاد یا کودک خود با روشهای مختلف کار درمانی، شما هم می توانید از تخصص کاردرمانگران مجرب در کلینیک کاردرمانی و توانبخشی حافظ بهره مند شوید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت با شماره ۰۳۱۳۳۳۹۶۲۴۷ تماس بگیرید.
تکنیکهای توابخشی برای درمان فلج ارب
در این بخش به تعدادی از تمرینات مخصوص برای درمان فلج ارب در نوزادان یا کودکان پرداخته ایم. هرچند این تمرینات بسیار ساده اند اما نتیجه آنها برای درمان فلج زایمانی بسیار موثر است.
تمرین ۱
برای این تمرین می توانید از اشیایی که بافت های متفاوتی دارند و زبر یا نرم هستند، استفاده کنید. مثلا می توانید پتو، مسواک، قلم مو و … را به نوبت با بازوی کودک در تماس قرار دهید. انجام این تمرین به تحریک حسی بازوی نوزاد کمک می کند.
تمرین ۲
بالای سر نوزاد آویزهای اسباب بازی قرار دهید تا با دست آسیب دیده خود سعی کند آویزها را بگیرد.
تمرین ۳
نوزاد را روی شکم بخوابانید و اسباب بازی ها را طوری قرار دهید که نوزاد برای برداشتن یا گرفتن آنها سعی کند از دست آسیب دیده خود استفاده کند.
این تمرینات را چند بار در روز می توان انجام داد.
اگر نوزاد یا کودک شما مبتلا به فلج ارب یا فلج زایمانی است، برای درمان آن با تکنیک های توانبخشی می توانید از بهترین متخصص فلج ارب در اصفهان مشاوره بگیرید. جهت دریافت تمرینات ورزشی متناسب با سن نوزادتان با شماره ۰۹۹۲۰۴۰۲۴۳۲ تماس حاصل فرمایید.
