فلج مغزی یا سی پی یک اختلال عصبی-عضلانی است که در اثر آسیب به قسمتهایی از قشر مغز ایجاد می شود که کنترل حرکات بدن و هماهنگی عضلات را برعهده دارد. این عارضه غالبا مادرزادی است اما در اثر عواملی مثل تصادف و سکته مغزی در بزرگسالی هم می تواند ایجاد شود. فلج مغزی چه اکتسابی باشد، چه مادرزادی، انواع مختلفی دارد که در این مقاله به علائم و انواع آنها پرداخته ایم. تا پایان این مقاله با ما همراه باشید. برای دسترسی سریع تر به بخش های مختلف مقاله می توانید از فهرست زیر استفاده کنید.
علائم فلج مغزی در بزرگسالان و کودکان
فلج مغزی در نوزادان را با علائمی مثل تاخیر حرکتی و رشدی، مشکل در مکیدن پستان می توان شناسایی کرد. اما سی پی در هر سنی بروز کند، علائم زیر را ایجاد می کند:
- کوتاهی عضلات بدن
- عقب ماندگی ذهنی در بعضی افراد
- اسپاسم و گرفتگی عضلانی
- ناهماهنگی و عدم تعادل در بدن
- تشنج
- بی اختیاری ادرار
- مشکلات بینایی و شنوایی
- ناتوانی در حفظ تعادل بدن
رعشه (لرزش بدن)، اختلال در تکلم و بلع نیز از دیگر علائمی است که در بیماران CP دیده می شود. این علائم بسته به نوع و شدت فلج مغزی در افراد مختلف متفاوت هستند.
انواع فلج مغزی (سی پی)
فلج مغزی (سی پی) را می توان بر اساس اینکه چه نوع مشکل حرکتی و علائمی ایجاد کرده است، نیز دسته بندی کرد. انواع فلج مغزی بر اساس مشکل حرکتی ایجاد شده عبارتند از:
فلج مغزی اسپاستیک (Spastic)
حدود ۷۰-۸۰ درصد از فلج های سی پی از نوع اسپاستیک هستند که در اثر ضربه و آسیب به مسیرهایی در مغز که سیگنال های حرکتی را به عضلات می رسانند، ایجاد می شود. فلج اسپاستیک با عوارض زیر همراه است:
- انقباض و سفتی عضلات (هیپرتونی)
- حرکات غیرطبیعی و ناهماهنگ
- رفلاکس های ضعیف
- الگوی بد راه رفتن
فلج مغزی اسپاستیک ممکن است در دو طرف بدن (دیپلازی) و یا فقط در یک سمت از بدن (مونوپلازی) بروز کند.
فلج مغزی آتاکسیک (Ataxic)
فلج آتاکسی، ۵ تا ۱۰ درصد از بیماری سی پی را تشکیل می دهد. این نوع فلج در اثر ضرب دیدگی و آسیب مخچه ایجاد شده و مشکلات تعادلی ایجاد می کند. مخچه مسئول تعادل در بدن بوده و قسمتی از مغز است که به ستون فقرات بدن متصل می شود. بیماران فلج آتاکسیک علائم زیر را نشان می دهند:
- پوسچر غیرطبیعی بدن
- الگوی اردکی راه رفتن (گشاد راه رفتن)
- عدم هماهنگی عضلات
- عدم تعادل
- اختلال در تکلم
- حرکات رفت و برگشتی کره چشم ها
- تلوتلو خوردن موقع راه رفتن
این بیماران نمی توانند کارهایی مثل نوشتن را که به ثبات نیاز دارد انجام دهند، چون دچار لرزش دست و انگشتان هستند.
فلج مغزی دیس کینتیک (Dyskinetic)
۱۰ الی ۱۵ درصد از انواع فلج مغزی سی پی را فلج دیس کینتیک یا آتتوئید تشکیل داده است. این نوع فلج مغزی، یک فلج غیر اسپاستیک است. تون عضلانی در این نوع از سی پی در نوسان بوده و از نوع هیپوتونی (شلی عضلانی) به هیپرتونی (سفتی عضلانی) و بالعکس در حال تغییر است. دیگر علائم فلج مغزی آتتوئید عبارتند از:
- الگوهای حرکتی غیرطبیعی
- پوسچر نامناسب بدن
- حرکات بی ارادی و کنترل نشده
- رعشه
- آبریزش دهان
- اختلال در تکلم و بلع
فلج مغزی دیسکینتیک به خاطر آسیب دیدگی در قاعده مغز ایجاد می شود که مسئول کنترل تعادل و هماهنگی بدن است. به همین علت هم علامت بارز این بیماری، حرکات غیر ارادی و اضافی بیمار است.
فلج مغزی مختلط
۱۰ درصد از فلج های مغزی سی پی به این نوع فلج اختصاص دارند. در فلج مغزی مختلط، آسیب های مغز چندگانه است و بیمار علائم بیش از یک نوع فلج را نشان می دهد. علائم این نوع فلج سی پی بستگی به این دارد که سی پی ترکیبی از چه نوع فلج هایی باشد. معمولا فلج مختلط ترکیبی از انواع فلج مغزی اسپاستیک و دیس کینتیک است.
محدودیت هایی که در اثر انواع فلج مغزی ایجاد می شوند را می توان با کاردرمانی و توانبخشی بیمار بهبود بخشید. برای درمان فلج مغزی کودکان و بزرگسالان در اصفهان می توانید به کلینیک حافظ مراجعه کنید. همچنین می توانید برای کاردرمانی فلج مغزی در منزل از خدمات ایشان نیز بهره مند شوید.
برای درمان فلج مغزی کودکان و بزرگسالان با کاردرمانی در اصفهان، می توانید از تخصص کاردرمانگران مجرب در کلینیک کاردرمانی و توانبخشی حافظ بهره مند شوید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت با شماره ۰۳۱۳۳۳۹۶۲۴۷ تماس بگیرید.
انواع Cerebral Palsy بر اساس محل بروز آن
به گفته دکتر زهره حسنوند، کارشناس ارشد کاردرمانی، بیماری Cerebral Palsy را می توان بر اساس محل بروز مشکلات حرکتی نیز دسته بندی کرد. از نظر محل ایجاد مشکلات حرکتی، می توان این عارضه را به دسته های زیر طبقه بندی کرد:
مونوپلاژی
در این نوع سی پی، فقط یکی از اندام ها مثلا یک دست یا یک پا دچار فلج می شود. این بهترین حالت سی پی است که متاسفانه به ندرت رخ می دهد.
دی پلاژی
فلج مغزی دی پلازی در اثر زایمان زودرس ایجاد شده و دو اندام حرکتی بدن را درگیر می کند که معمولا پاها هستند. البته بالاتنه هم ممکن است دچار فلج خفیفی شود.
همی پلاژی
در این نوع فلج مغزی، یک طرف از بدن دچار فلج شده و بیشتر بازو و دست دچار مشکل می شوند. این عارضه در اثر خونریزی مغزی در دوران جنین ایجاد می شود.
تری پلاژی
این عارضه نوع دیگری از بیماری سی پی است که باعث فلج شدن سه اندام حرکتی بدن می شود، مثلا یک دست و دو پا یا بالعکس.
کوادری پلاژی
نوع دیگری از فلج مغزی است که تمام اندام های حرکتی (دستها و پاها) را درگیر می کند. در این عارضه، درگیری پاها بیشتر از دستهاست و عضلات صورت هم شاید کمی دچار فلج شوند.
همی پلاژی دوگانه
در این نوع فلج مغزی (CP) اندامهای حرکتی را در هر دو طرف بدن درگیر می کند. اما برخلاف کوادری پلازی، درگیری دستها در این نوع از Cerebral Palsy بیشتر است.
سایر دسته بندی های انواع CP
CP را می توان به انواع دیگری نیز تقسیم بندی کرد. این دسته بندی ها عبارتند از:
انواع سی پی بر اساس توان عضلانی
فلج مغزی بر اساس میزان تون ماهیچه ها به دسته های زیر تقسیم بندی می شود:
فلج مغزی هیپوتونیک: فلجی است که باعث شلی و کاهش توان عضلات شده و به آن فلج غیراسپاستیک هم می گویند.
فلج مغزی هیپرتونیک: فلج مغزی که باعث انقباض و سفتی ماهیچه های بدن شده و به آن فلج اسپاستیک نیز گفته می شود. این نوع فلج شایع تر از فلج های غیراسپاستیک است.
انواع سی پی بر اساس شدت آن
بر اساس شدت فلج مغزی، این بیماری را می توان به انواع زیر تقسیم بندی کرد:
فلج مغزی خفیف: در این درجه از سی پی، بیمار برای کارهای روزانه ی خود به دیگران متکی نیست.
فلج مغزی متوسط: در درجات متوسط این عارضه، بیمار برای انجام فعالیت‌های خود به آرتز، دارو و وسایل کمکی نیاز دارد.
فلج مغزی شدید: در شدیدترین درجه از فلج مغزی، بیمار به ویلچر نیاز دارد و برای انجام کارهای روزمره خود با مشکلات زیادی روبرو است.
برای کاردرمانی فلج مغزی در اصفهان شما هم می توانید از تخصص کاردرمانگران مجرب در کلینیک کاردرمانی و توانبخشی حافظ بهره مند شوید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت با شماره ۰۳۱۳۳۳۹۶۲۴۷ تماس بگیرید.
سوالات پر تکرار درباره بیماری سی پی (CP)
در این بخش به سوالاتی که شما در مورد فلج سی پی زیاد می پرسید، پاسخ داده ایم که در زیر آنها را می خوانید:
آیا فلج مغزی دیپلازی می تواند به انواع بدتر از آن تبدیل شود؟
خیر. چون این بیماری پیشرفت نمی کند و همان دیپلازی باقی می ماند. ولی بدون کاردرمانی، به مرور زمان کارایی اندام ها کمتر از قبل شده و علائم بیمار شدیدتر می شوند.
فلج مغزی را می توان درمان کرد؟
این بیماری قابل درمان نیست. اما با کاردرمانی فلج مغزی می توان محدودیت های حرکتی و علائم این بیماری را کاهش داد.
سی پی باعث کند ذهنی می شود؟
خیر. افراد سی پی باهوش هم داریم. ممکن است برخی بیماری های دیگر که همراه سی پی ایجاد شده اند، باعث عقب ماندگی ذهنی کودک شوند. اما لزوما سی پی عامل عقب ماندگی ذهنی نیست.
کسانی که دچار فلج مغزی هستند باید از ویلچر استفاده کنند؟
خیر. فقط در فلج مغزی شدید که پا کاملا درگیر شده، چاره ای جز استفاده از ویلچر نیست. بسیاری از بیماران سی پی از واکر، عصای زیر بغل و وسایل کمکی برای راه رفتن استفاده می کنند.
فلج مغزی فقط اندام های حرکتی را فلج می کند؟
غالبا اندام های حرکتی درگیر می شوند. اما در فلج مغزی پنتاپلازی، علاوه بر چهار دست و پا، سر و گردن بیمار هم فلج شده و مشکلاتی در بلع و تنفس او نیز ایجاد می کند.
حالت خفیف فلج مغزی چه علائمی دارد؟
راه رفتن روی نوک انگشتان پا و بالا نگه داشتن بازوها در هوا شبیه خرس عروسکی از علائمی هستند که ممکن است نشان دهنده فلج مغزی خفیف باشند. برای تشخیص دقیق باید به پزشک مراجعه کنید.
فلج مغزی اسپاستیک با نوع آتتوئید چه فرقی دارد؟
فلج مغزی اسپاستیک با افزایش تون عضلانی همراه است. اما فلج مغزی غیر اسپاستیک یا آتتوئید باعث کاهش یا نوسان (کاهش و افزایش) در توان عضلانی بیمار می شود.
اگر شما هم سوالی درباره انواع فلج سی پی یا علائم این بیماری دارید، می توانید در نظرات این مقاله سوالات خود را از ما بپرسید.
