درمان قطعی اختلال بلع در کودکان و نوزادان

مشکل بلع یا دیسفاژی نوعی اختلال تغذیه ای است که در هر سنی بروز می کند. حتی نوزادان و کودکان نیز ممکن است به این اختلال دچار شوند. در این عارضه کودک یا نوزاد نمی تواند غذا یا مایعات را درست قورت دهد یا غذا را تا معده هدایت کند.
ما در این مقاله شما را با اختلال بلع در نوزدان و کودکان و روشهای درمان آن آشنا می کنیم. برای اینکه بدانید فرزندتان اختلال تغذیه ای دارد یا نه، پیشنهاد می کنیم حتما این مقاله را تا آخر بخوانید. برای دسترسی سریع به تیترها می توانید از فهرست زیر استفاده کنید.

چه چیزی اختلال بلع به حساب می آید؟

مشکلاتی مثل بیرون ریختن نوشیدنی از دهان، تهوع بعد از خوردن غذای جدید و طولانی شدن غذا در نوزادان و کودکان تا حدی عادی است و به مرور یاد می گیرند که چطور غذا و مایعات بخورند. اما اگر با رشد کودک این مشکلات رفع نشد و شاهد رفتارهای زیر بودید، باید حتما به پزشک مراجعه کنید:

• فقط غذاهای خاصی می خورند
• همیشه موقع غذا خوردن دچار سرفه و خفه می شوند
• غذا یا مایعات در گلو یا مری آنها مدام گیر می کند
• شروع به کاهش وزن کرده یا انرژی کمتری نسبت به معمول دارد

درجات اختلال بلع

اختلال بلع یا دیسفاژی در کودکان ممکن است خفیف باشد. یعنی طول بکشد تا غذا بدون درد از مری به معده رفته و خوردن مایعات بدون هیچ مشکلی باشد.

اما در اختلال بلع شدید، هم مایعات و هم غذا از مری رد نمی شوند یا بعد از بلع با استفراغ بر می گردند. بعضی از کودکان هم در بین این دو حالت قرار دارند (درجه متوسط).

نکته: حدوداً ۲۵-۴۰% از کودکانی که به طور طبیعی در حال رشدند، به درجه یا نوعی از دیسفاژی دچار می شوند.

علائم مشکل بلع در نوزادان و کودکان

موارد زیر در حین یا بعد از تغذیه از رایجترین علائم دیسفاژی در کودکان هستند:

• بروز مشکلات تنفسی مثل افزایش تعداد تنفس، آپنه (توقف کوتاه تنفس)، تپش قلب، …
• خس خس سینه
• ریزش آب دهان کودکان و زیاد تف کردن
• استفراغ و تهوع موقع خوردن غذا یا مایعات
• بازگرداندن غذا (گاهی اوقات از راه بینی)
• سرفه، خفگی، گیر کردن غذا یا نفخ کودک
• پرهیز از خوردن یا نوشیدن بسیاری از غذاها و محدود کردن آنها به خوراکی های نرم و ترد
• مشکل در جویدن، نگه داشتن غذا در دهان یا مشکل قورت دادن غذا در کودکان
• طولانی شدن غذا و با سر و صدا غذا خوردن
• تب خفیف یا شدید بعد از غذا

در نوزادان، علاوه بر علائم بالا، شاهد مشکلات زیر نیز هستیم:

• نق زدن، گریه یا سر و صدای نوزاد موقع شیر خوردن
• عقب کشیدن سر از سینه مادر یا شیشه شیر (امتناع از شیر خوردن)
• قوس دادن به کمر یا سفت شدن آن موقع شیر خوردن
• پرهیز از شیر خوردن به دلیل ناهماهنگی بین مکیدن، بلع و تنفس

البته همه کودکان دچار تمام این علائم نمی شوند و اگر صرفاً شاهد چند علامت ذکر شده بودید، باید به پزشک اطفال مراجعه کنید.

برای درمان اختلال بلع یا دیسفاژی در نوزادان و کودکان در اصفهان، شما هم می توانید از خدمات کاردرمانی کلینیک کاردرمانی و توانبخشی حافظ بهره مند شوید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت با شماره ۰۳۱۳۳۳۹۶۲۴۷ تماس بگیرید.

خطرات و عوارض اختلال بلع در کودکان

اختلالات تغذیه ای و مشکلات بلع اگر درمان نشوند، در دراز مدت منجر به مشکلات زیر می شوند:

• بیزاری کودک یا نوزاد از غذا که کاهش وزن، کندی رشد و سوء تغذیه او را به دنبال دارد
• اثرات منفی روحی برای کودک و خانواده مثل نشخوار فکری، خجالت از خوردن غذا، …
• ورود غذا به راههای هوایی (آسپیراسیون) و خطر خفگی نوزاد یا کودک
• بروز عفونت های ریوی
• کم آبی بدن به دلیل آبریزش زیاد از دهان، چشم یا بینی و استفراغ کردن مداوم
• مشکلات گوارشی مثل یبوست، اسهال، …
• نیاز مداوم به تغذیه به روشهای روده ای یا تزریق وریدی

علت مشکل بلع غذا در کودکان و نوزادان چیست؟

به نقل از middleeast medical portal سی تا هشتاد درصد از نوزادانی که مشکل تاخیر رشدی دارند، از اختلال بلع نیز رنج می برند. همچنین دیسفاژی ممکن است در اثر یکی از عوامل زیر در کودکان یا نوزادن بروز کند:

• ناهنجاری های مادرزادی یا ساختاری مثل شکاف لب یا کام، مشکلات لوزه، زبان بزرگ، اختلالات ثبات فک، …
• اختلالات متابولیکی، قلبی، تنفسی (آسم، …) و گوارشی (رفلاکس، …)
• سندروم های ژنتیکی مثل اوتیسم، …
• زایمان زودرس و تولد نوزاد نارس
• اختلالات عصبی-عضلانی مثل فلج مغزی کودکان، مننژیت، دیستروفی عضلانی، …
• ضعف عضلات صورت و گردن
• گیر کردن اجسام خارجی مثل سکه در مری یا فشار آمدن به مری توسط بافتهای مجاور (غدد لنفاوی، غده تیروئید، …)

علاوه بر این اختلالات، مشکلات رفتاری یا مصرف برخی داروها مثل خواب آورها یا کم کننده های اشتها هم می توانند باعث ایجاد اختلال بلع در کودکان شوند.

تشخیص علت مشکل قورت دادن غذا در کودکان

پزشک اطفال برای تشخیص دیسفاژی در فرزند شما، ابتدا نحوه خوردن و آشامیدن کودک، وضعیت رشدی و وزن او را بررسی کرده و سوالاتی از مادر می پرسد. در صورت لزوم برای تشخیص علت دیسفاژی کودکان از روشهای زیر نیز استفاده می شود:

• تصویربرداری با اشعه ایکس برای ارزیابی دهان، گلو و مری
• آندوسکوپی برای بررسی بخشی از دستگاه گوارش با استفاده از لوله ای مجهز به لامپ و لنز دوربین به نام اندوسکوپ
• مانومتری مری جهت اندازه گیری فشار داخل مری و بررسی حرکت غذا از طریق مری
• لارنگوسکوپی ورود لوله ای به گلوی کودک برای یافتن نواحی باریک مری و مشکلات دیگر

با توجه به علت این عارضه و شدت آن، بهترین روش برای درمان دیسفاژی در نوزادان به کار رفته و در صورت نیاز، فرزندتان به متخصصان دیگر (روانشناس، کاردرمانگر، دندانپزشک، …) ارجاع می شود.

راههای درمان دیسفاژی در نوزادان و کودکان

برای درمان بلع در نوزادان شاید لازم باشد نحوه نشستن کودک یا بغل کردن او را موقع غذا خوردن تغییر دهید یا اجازه دهید با غذای خود بازی کند. علاوه بر این روشهای رفتاری، پزشکان ممکن است برای درمان اختلال بلع در نوزادان از روشهای زیر استفاده کنند:

دارو درمانی: تجویز دارو برای درمان رفلاکس معده، تسهیل حرکت غذا در دستگاه گوارش، …

تغذیه درمانی: دادن غذاهای جدید به کودک، ایجاد تنوع در طعم و بافت غذاها، تغییر در دمای غذا (سرد و گرم)، …

گفتار درمانی: استفاده از تکنیک های گفتار درمانی برای تقویت و هماهنگی بیشتر عضلاتی که به بلع کمک می کنند

کاردرمانی: مراجعه به بهترین مراکز کاردرمانی در اصفهان جهت استفاده از تکنیکهای موثر برای بهبود بلع در کودکان

لوله گذاری: استفاده از لوله تغذیه برای فرستادن مستقیم غذا به معده (در بعضی از کودکان یا نوزادان)

عمل های جراحی: انجام جراحی هایی مثل گشاد کردن مری برای نوزاد یا کودکی که دچار اسکار یا تنگی مری است.

کاردرمانی برای اختلال بلع نوزادان و کودکان در اصفهان

به گفته دکتر حسنوند، متخصص و کارشناس ارشد کاردرمانی، معمولا با توجه به علت اختلال بلع، کاردرمانگران کودک از روشهای زیر برای درمان دیسفاژی نوزادان و کودکان استفاده می کنند:

حرکات تقویتی تنفس و دهان

کاردرمانگر کودک با یاد دادن برخی حرکات به کودکان کمک می کند ماهیچه های دهان خود را تقویت کرده و بیشتر زبانشان را حرکت دهند. این تمرینات به کودک کمک می کند غذای خود را بهتر بجود و در دهان جابجا کند.

همچنین کاردرمانگر با استفاده از تکنیک هایی که به هماهنگی عضلات بلع و تنفس کمک می کند، نحوه نفس کشیدن موقع مکیدن و بلعیدن را به نوزاد یاد می دهد.

تمرینات حسی

بعضی از کودکان و نوزادان به دلیل قرار گرفتن طولانی در دستگاه تنفس مصنوعی دچار بیزاری دهانی می شوند. یعنی آنها دوست ندارند غذا یا دست خود را در دهانشان حس کنند. در مراکز کاردرمانی با تمرینات حسی به نوزاد یاد می دهند که به احساس غذا در دهان عادت کند. برخی از این تمرینات عبارتند از:

• تحریك دهان نوزاد با یخ
• تحریك نواحی داخل دهان مثل زبان، غدد لنفاوی، سخت كام، نرم كام و حلق
• دادن اسباب بازی های امن با بافتهای متنوع به نوزادان جهت جویدن و به دهان بردن
• دادن خوراکی هایی با دماهای متفاوت

برای درمان اختلال بلع در نوزادان و کودکان در اصفهان، شما هم می توانید از خدمات کلینیک کاردرمانی و توانبخشی حافظ بهره مند شوید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت با شماره ۰۳۱۳۳۳۹۶۲۴۷ تماس بگیرید.

سوالات رایج درباره اختلال بلع نوزادان

در مراکز کاردمانی اصفهان، معمولا والدین سوالات زیر را درباره اختلال بلع نوزادان می پرسند:

آیا دیسفاژی در نوزادان قابل درمان است؟

بستگی به علت عارضه دارد. مثلا درمان قطعی اختلال بلع در کودکان و نوزادان مبتلا به دیستروفی عضلانی، اوتیسم، آسیب مغزی ممکن نیست. ولی با درمانهای لازم می توان مشکلات بلع را مدیریت کرد.

نوزادان و کودکان مبتلا به دیسفاژی چه غذاهایی را بهتر می خورند؟

 آنها بیشتر مایعات غلیظ و غذاهای نرم و پوره شده را ترجیح می دهند. اما باید بافت غذا را تغییر دهید؛ مثلا کمی غلات به شیر خشک یا شیر خودتان اضافه کنید.

اختلال بلع کودکان می تواند ژنتیکی باشد؟

هرچند این عارضه معمولا به عنوان یکی از علائم سندرم های ژنتیکی مادرزادی ظاهر می شود. اما هنوز نظر قطعی در مورد ژنتیکی بودن آن نیست و تحقیقات در این زمینه ادامه دارد.

شما هم اگر سوالی درباره کاردرمانی اختلال بلع نوزادان یا کودکان دارید، در بخش نظرات این مقاله می توانید سوالات خود را از ما بپرسید.