وقتی کودک دیرتر از همسالانش حرف میزند، طبیعی است که والدین نگران شوند. بسیاری از آنها نمیدانند کِی دیر حرف زدن فرزندشان یک تفاوت ساده رشدی است و کِی نیاز به بررسی تخصصی دارد.
ما در این مقاله تلاش کردهایم به نشانهها، دلایل و روشهای درمان تاخیر گفتار در کودکان بپردازیم. همچنین به شما خواهیم گفت که چه زمانی به گفتاردرمانی کودکان در اصفهان نیاز دارید. برای دسترسی سریعتر به تیترهای مقاله می توانید از فهرست زیر استفاده کنید.
این مقاله زیر نظر مرکز تخصصی توانبخشی حافظ در اصفهان نوشته است. در این مرکز ارزیابی و درمان تاخیر گفتار زیر نظر گفتاردرمانگران مجرب انجام می شود تا هر کودک با توجه به نیازهای رشدی خود بتواند از برنامههای درمانی بهره مند شود.
سن طبیعی حرف زدن کودک چه سنی است؟
به گفته متخصصان کلینیک حافظ، بیشتر کودکان بین ۱۲ تا ۱۸ ماهگی شروع به گفتن واژههای ساده میکنند و تا دو سالگی باید بتوانند جملههای دوکلمهای بسازند.
اگر کودک بعد از این سنین هنوز حرف نمیزند یا تعداد کلماتش خیلی محدود است، میتواند نشانهای از تاخیر گفتار (Speech Delay) باشد و نیاز به ارزیابی تخصصی گفتاردرمانی در اصفهان داشته باشد.
تفاوت تأخیر گفتار و تأخیر زبان
در نگاه علمی، تأخیر گفتار و تأخیر زبان (language Delay) دو مسئله متفاوتاند؛ در جدول زیر می توانید تفاوت آنها را ببینید:
| ویژگی | تاخیر گفتار | تاخیر زبان |
| تعریف | مشکل در تولید صداها و وضوح گفتار | مشکل در درک و استفاده از کلمات، مفاهیم و جملهها |
| حوزه درگیر | مهارتهای حرکتی–دهانی، تلفظ، صداها | مهارتهای شناختی و ارتباطی |
| نشانههای کلیدی | کودک میداند چه میخواهد بگوید اما نمیتواند درست تلفظ کند | کودک در فهمیدن یا ترکیب کلمات مشکل دارد |
| نمونه های رایج | تلفظ غلط، نامفهوم بودن گفتار، حذف یا جابجایی صداها | نداشتن واژگان کافی، جملهسازی ضعیف، نفهمیدن دستورها |
| طول درمان | معمولاً با تمرین منظم سریعتر بهبود مییابد | نیازمند برنامهریزی طولانیتر و مداخلات گستردهتر |
پس تأخیر گفتار یعنی مشکل در بیان و تلفظ و تأخیر زبان یعنی مشکل در فهم و ساخت زبان که هر یک روشهای درمانی خاص خود را دارند.
بسیاری از کودکان ممکن است یکی یا ترکیبی از هر دو را داشته باشند. بنابراین با مراجعه به بهترین کلینیکهای گفتاردرمانی اصفهان می توانید متوجه مشکل اصلی کودک شوید.
علائم تاخیر گفتار در کودکان چیست؟
کودکانی که دچار تأخیر در رشد گفتار هستند معمولاً نشانه های زیر را دارند:
- تعداد کلمات کمی دارند
- جملهسازی نمیکنند
- در درک دستورهای ساده مشکل دارند
- در سنین ۱۸ تا ۲۴ ماهگی هنوز واژهسازی واضح ندارد
- ارتباط کودک بیشتر با اشاره انجام میشود
در صورت مشاهده این علائم لازم است به یک مرکز تاخیر گفتار کودکان مراجعه کنید.
چرا کودک دیر حرف میزند؟
کودک ممکن است به دلایل مختلفی دیر زبان باز کند، برخی از علل رایج آن عبارتند از:
- تفاوتهای رشدی و تأخیر موقت در بلوغ زبان
- مشکلات شنوایی (اوتیت مکرر، کمشنوایی خفیف تا متوسط)
- محدود بودن ورودی زبانی و تعامل کلامی در خانه
- اختلالات تکاملی مثل اوتیسم یا تأخیر رشدی کلی
- مشکلات دهانی–حرکتی و ضعف در هماهنگی عضلات گفتاری
- دو یا چندزبانه بودن محیط بدون مدیریت صحیح
- سابقه خانوادگی تأخیر گفتار یا زمینه ژنتیکی
البته همیشه فقط یک عامل در ضعف مهارتهای گفتاری کودکان دخیل نیست و می تواند ترکیبی از علل مختلف باشد.
آیا تاخیر گفتار میتواند نشانه اوتیسم باشد؟
تاخیر گفتار بهتنهایی نشانه اوتیسم نیست، اما اگر همراه با مشکلات ارتباطی کودکان اوتیسم، عدم تماس چشمی یا رفتارهای تکراری باشد، بهتر است کودک توسط متخصصان بهطور کامل ارزیابی شود.
دیر به زبان آمدن کودک چه زمانی نگرانکننده است
دیر حرف زدن کودک زمانی نگرانکننده میشود که بعد از ۲ سال هنوز کمتر از ۵۰ کلمه میگوید، دو کلمه را کنار هم نمیگذارد یا بیشتر برای رساندن منظورش از اشاره استفاده میکند.
اگر کودک به صداها واکنش کم نشان میدهد یا حرفهای اطرافیان را خوب نمیفهمد، باید هرچه زودتر برای ارزیابی گفتاردرمانی اقدام شود.
در کلینیکهای گفتاردرمانی اصفهان، مانند کلینیک حافظ با استفاده از ارزیابیهای دقیق مبتنی بر سن رشد و تستهای استاندارد، علت دیر زبان باز کردن کودک مشخص می شود تا والدین بتوانند با خیال آسودهتری روند درمان را شروع کنند.
برای گفتاردرمانی و درمان تاخیر گفتاری کودکان در اصفهان شما هم می توانید از تجربه متخصصان کلینیک کاردرمانی و توانبخشی حافظ در این زمینه بهره مند شوید. جهت رزرو نوبت با شماره ۰۳۱۳۳۳۹۶۲۴۷ تماس بگیرید.
نحوه ارزیابی تاخیر گفتار در کودکان
متخصصان برای ارزیابی مهارتهای گفتاری کودک مرحلهبهمرحله موارد زیر را بررسی می کنند:
- رشد زبانی
- درک و تولید کلمات
- مهارتهای ارتباطی
- واکنش کودک به صدا
- استفاده از تستهای استاندارد
- مشاهده بازی
- گرفتن شرححال دقیق از والدین
این موارد به تشخیص علت تأخیر و شدت آن کمک می کند تا بر این اساس برنامه درمانی مناسب برای فرزندتان تعیین شود.
بیشتر بخوانید: درمان تکرار کلمات در کودکان
روشهای درمان تاخیر گفتار کودکان در اصفهان
در بهترین مراکز تاخیر گفتار اصفهان، متخصصان برای توانبخشی گفتار و زبان کودک، بسته به سن، علت و شدت مشکل او از روشهای زیر استفاده میکنند:
گفتاردرمانی کودکان اصفهان مبتنی بر بازی
در این روش، مداخلات درمانی در قالب بازیهای هدفمند انجام میشود تا کودک بدون احساس فشار، مهارتهای زبانی را بهصورت طبیعی یاد بگیرد. چون بازی باعث افزایش توجه، تقلید و تولید کلمه میشود و برای بچههای کمسن بهترین رویکرد است.
نمونهای از این بازیهای هدفمند استفاده از فلشکارت، کتابهای تعاملی، اسباببازیهای زبانی و فعالیتهای روزمره برای افزایش کلمات، افعال و جملههای کاربردی است.
تقویت مهارتهای درکی
کودک ابتدا باید «بفهمد» تا بعد بتواند «بگوید». در این روش روی دنبال کردن دستورهای ساده، تشخیص اشیا، دستهبندی و درک مفاهیم پایه کار میشود. وقتی درک زبانی تقویت شود، تولید کلمات هم بهطور طبیعی بهتر میشود.
تقویت تولید گفتار و بیان
در این تکنیک، گفتار درمانگر با تمرینات مرحلهبهمرحله روی افزایش تعداد کلمات، جملهسازی و اصلاح ساختار گفتار کار میکند. همچنین از تکنیکهایی مثل مدلدهی، تکرار، گسترش جمله و تحریک زبانی استفاده میشود.
درمان مشکلات دهانی–حرکتی
در این نوع مداخلات گفتاری، اگر کودک در هماهنگی عضلات دهان، لبها و زبان مشکل داشته باشد، درمانگر کودک با کمک تمرینات حرکتی، تلفظ و وضوح گفتار را بهبود می بخشد.
تمرینات اورال موتور (Oral-Motor exercises) برای افزایش قدرت، سرعت و دقت حرکات گفتاری بسیار موثر هستند.
آموزش والدین
بخش مهمی از درمان مشکلات گفتاری کودک شامل تمرینات گفتاردرمانی در خانه است که توسط والدین انجام میشود. در این روش، درمانگر به خانواده تکنیکهایی ساده و کاربردی یاد میدهد تا کودک در محیط طبیعی و روزمره بیشتر حرف بزند و تعامل مؤثرتری برقرار کند.
بیشتر بخوانید: مرکز تخصصی درمان لکنت زبان کودکان اصفهان
در کلینیک حافظ، بعد از ارزیابی دقیق علت، هر کودک بر اساس سن، علت تأخیر و ویژگیهای رشدی خود مسیر درمانی اختصاصی دریافت می کند. والدین نیز آموزش می بینند تا روند پیشرفت فرزندشان در خانه ادامه یافته و نتیجهی سریعتر و پایدارتری حاصل شود.
برای درمان تاخیر گفتاری کودکان در اصفهان شما هم می توانید از تخصص گفتاردرمانگران مجرب در کلینیک کاردرمانی و توانبخشی حافظ بهره مند شوید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت با شماره ۰۳۱۳۳۳۹۶۲۴۷ تماس بگیرید.
تمرینات خانگی برای تاخیر گفتار کودک
سه تمرین ساده و علمی زیر که والدین میتوانند با دیدن علائم تاخیر گفتار کودک، روزانه آنها را انجام دهند عبارتند از:
۱- تمرین نامگذاری اشیا در خانه
هنگام انجام کارهای روزمره (مثل پوشیدن لباس، خوردن غذا یا بازی) اسم اشیا را واضح بگویید و از کودک بخواهید تکرار کند. تکرار کوتاه و طبیعی، دایره واژگان را بهصورت تدریجی افزایش میدهد.
۲- تکنیک مدلدهی و گسترش جمله
اگر کودک یک کلمه گفت، شما نسخه کاملترش را بگویید. مثلاً او میگوید «آب»، شما بگویید «آب میخوای؟ آب سرد». این روش یکی از مؤثرترین تکنیکهای علمی برای تقویت جملهسازی است و در محیط خانه بهترین نتیجه را میدهد.
۳- بازی «انتخاب کن و بده به من»
چند وسیله آشنا را جلوی کودک بگذارید و بگویید: «توپ رو بده به مامان» یا «ماشین رو به من نشون بده». این کار درک زبانی را قویتر میکند و در نهایت باعث میشود کودک زودتر وارد مرحله گفتار شود.
ویژگی های بهترین مرکز گفتاردرمانی در اصفهان
در بهترین مراکز گفتاردرمانی کودکان اصفهان مثل کلینیک حافظ، معمولاً استانداردهای زیر رعایت می شود:
- ارزیابی دقیق و استاندارد وضعیت کودک
- برنامه درمانی فردمحور نه یک نسخه درمانی ثابت برای همه
- حضور درمانگران باتجربه در کار با کودکان کمسن
- آموزش کاربردی والدین در هر جلسه
- گزارشدهی منظم و قابل فهم به والدین که کودک دقیقاً در کدام مهارت پیشرفت کرده و مرحله بعد چیست
متخصصان کلینیک حافظ، احسان ذاکرین (ارگوتراپیست) و زهره حسنوند (کاردرمانگر) به همراه تیم گفتاردرمانی) با تکیه بر این ویژگی ها، برنامهریزی درمانی و آموزش والدین را انجام می دهند تا کودک در محیطی آرام مرحلهبهمرحله بهبود یابد. به همین علت این مرکز انتخاب والدین بسیاری است.
جمع بندی نهایی
تاخیر گفتار کودک زمانی مطرح میشود که کودک نسبت به سن خود دیرتر به تولید کلمه و جمله میرسد و این تاخیر بعد از حدود ۱۸ تا ۲۴ ماهگی نیاز به توجه دارد. البته این مسئله همیشه به معنی مشکل جدی نیست.
برای مشخص شدن علت و درمان مناسب لازم است به گفتاردرمانگر یا آسیبشناس گفتار و زبان مراجعه کنید. درمان این کودکان معمولاً شامل بازیدرمانی، تقویت درک و بیان، تمرینهای دهانی–حرکتی و آموزش والدین است.
در اصفهان نیز خانوادهها با مراجعه به مراکز تخصصی گفتاردرمانی مانند کلینیک حافظ میتوانند ارزیابی دقیق و مسیر درمانی مناسب برای کودک دریافت کنند.
سوالات رایج
رایجترین سوالاتی که والدین در مورد زبان باز کردن فرزندشان از متخصصان ما می پرسند؛ عبارتند از:
آیا دو زبانه بودن باعث تاخیر گفتار میشود؟
نه بهطور معمول، کودک دوزبانه ممکن است در هر زبان کلمات کمتر بگوید، اما مجموع واژگانش طبیعی پیش میرود و تاخیر واقعی محسوب نمیشود مگر اینکه علائم دیگری وجود داشته باشد.
آیا تاخیر گفتار خودش درست میشود یا حتماً باید درمان شود؟
در برخی کودکان تأخیر خفیف با رشد طبیعی بهتر میشود، ولی اگر علائم ادامهدار باشد، شروع گفتاردرمانی می تواند سرعت و کیفیت پیشرفت را بهطور محسوسی افزایش دهد.
هزینه گفتاردرمانی در اصفهان چقدر است؟
هزینه مداخلات درمانی برای رشد زبانی کودکان بسته به تعداد جلسات، شدت تأخیر، تجربه درمانگر و نوع خدمات (حضوری، در منزل یا آنلاین)، روشهای درمان و مرکز گفتاردرمانی متفاوت است. معمولاً مراکز پس از ارزیابی اولیه، بر اساس نیاز کودک هزینه درمان را به والدین اطلاع می دهند.
اگر شما هم سوالی در مورد درمان تاخیر گفتاری کودکان دارید در بخش نظرات مقاله می توانید از ما بپرسید.
منابع
مطالب این مقاله بر اساس محتوای مقالات پزشکی معتبر در زمینه درمان اختلالات گفتاری کودکان نوشته شده است.
