اگر کودک شما هنوز نمی تواند مثل هم‌سن و سالان خود بایستد، احتمالاً نگران سلامت و رشد طبیعی او هستید. نگرانی شما طبیعی است اما این مشکل همیشه هم جدی نیست یا به درمانهای سخت و طولانی نیاز ندارد.
برای آرامش خاطر والدین، ما در این مقاله به این موضوع پرداخته ایم که دیر ایستادن کودک چرا رخ می‌دهد و چگونه با کاردرمانی به کودک کمک کنیم که بایستد. برای دسترسی سریعتر به تیترهای مقاله می توانید از فهرست زیر استفاده کنید.
این مقاله زیرنظر کلینیک کاردرمانی و توانبخشی حافظ در اصفهان نوشته شده است. متخصصان این مرکز – احسان ذاکرین (ارگوتراپیست) و زهره حسنوند (متخصص کاردرمانی)- از فارغ‌التحصیلان دانشگاه شهید بهشتی تهران بوده و بیش از ۱۰ سال است که خدمات تخصصی برای درمان تأخیر حرکتی کودکان ارائه می‌دهند.
کودک کی باید ایستادن را شروع کند؟
به گفته کاردرمانگران کودک در کلینیک کاردرمانی حافظ، معمولاً کودکان بین ۹ تا ۱۲ ماهگی اولین تلاش‌ها را برای ایستادن انجام می‌دهند، اما کمی تفاوت سنی در این مورد کاملاً طبیعی است.
مثلا برخی نوزادان تا ۱۴ ماهگی نیز هنوز به طور مستقل نمی‌ایستند. جدول سن تقریبی ایستادن و رشد حرکتی کودکان را می توانید در اینجا ببینید:
| مرحله حرکتی | سن تقریبی |
| نگه داشتن سر و تنه | ۳–۴ ماه |
| نشستن بدون کمک | ۶–۸ ماه |
| ایستادن با کمک | ۸–۱۰ ماه |
| ایستادن با گرفتن مبل/وسایل | ۹–۱۲ ماه |
| ایستادن بدون کمک | ۱۰–۱۴ ماه |
| اولین قدم‌ها | ۱۲–۱۵ ماه |
دیر ایستادن کودک چه زمانی نگران‌کننده است؟
اگر فرزندتان تا ۱۵ ماهگی هنوز نتوانسته بدون کمک بایستد یا علائم ضعف عضلانی، کنترل حرکتی ضعیف یا مشکلات هماهنگی دارد، برای تشخیص علت دیر ایستادن کودک باید به کاردرمانگران یا متخصصان اطفال مراجعه کنید.
۶ علت دیر ایستادن کودکان نوپا
تاخیر در ایستادن کودک می‌تواند دلایل متنوعی داشته باشد. برخی از شایع‌ترین آنها عبارتند از:
۱- ضعف عضلانی یا تاخیر در رشد عضلات: بعضی کودکان به دلیل قدرت کمتر عضلانی نمی‌توانند وزن خود را تحمل کنند و دیرتر می‌ایستند.
۲- تاخیر حرکتی یا مشکلات تکاملی: برخی کودکان با تاخیر در مراحل رشد حرکتی مواجه‌اند و نیاز به تمرین و حمایت دارند.
۳- فلج مغزی یا اختلالات عصبی: آسیب‌های عصبی می‌توانند کنترل عضلات و تعادل کودک را کاهش دهند و ایستادن را به تعویق بیندازند.
۴- مشکلات اسکلتی یا مفصلی: ناهنجاری‌هایی مثل صافی کف پا، زانوی پرانتزی یا مشکلات مفصل ران می‌توانند ایستادن را سخت کنند.
۵- کمبود تحریک محیطی و فرصت تمرین: کودکانی که فرصت کافی برای بازی و تمرین حرکت ندارند، مثلا زیاد روی زمین گذاشته نمی شوند، ممکن است دیرتر ایستادن را یاد بگیرند.
۶- عوامل ژنتیکی و خانوادگی: بعضی کودکان به دلیل سابقه خانوادگی یا تفاوت‌های فردی در رشد، کمی دیرتر می توانند ایستادن را شروع کنند.
پزشکان با تشخیص علت دقیق تاخیر در ایستادن کودک، بهترین روش درمان را برای فرزندتان به کار می گیرند. مراجعه به موقع والدین می تواند به سریعتر ایستادن کودک کمک زیادی کند.
بیشتر بخوانید: ۶ علت دیر راه افتادن کودکان + درمان اصولی
برای درمان به موقع تأخیر حرکتی نوزادان و ایستادن آنها می توانید از تخصص کاردرمانگران مجرب در کلینیک کاردرمانی و توانبخشی حافظ در اصفهان بهره مند شوید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت با شماره ۰۳۱۳۳۳۹۶۲۴۷ تماس بگیرید.
سریعترین روشهای درمان دیر ایستادن کودکان در اصفهان
متخصصان با توجه به دلایل تاخیر رشد حرکتی کودکان، از روشهای زیر برای درمان استفاده می کنند:
تکنیکهای تخصصی کاردرمانی: در جلسات کاردرمانی، با استفاده از تکنیکهای متنوع، عضلات ساق، ران و لگن کودک تقویت و تمرین‌های متناسب با سطح رشد کودک انجام می‌شود.
درمان فیزیوتراپی با دستگاه‌های تحریک الکتریکی: در این روش با دستگاه NMES، عضلات ضعیف کودک فعال می شوند تا به بهبود تعادل حرکتی او کمک کنند.
مشاوره تغذیه و مکملها: از آنجایی که ویتامین D، کلسیم یا آهن و اصلاح تغذیه از روشهای مکمل برای تقویت رشد حرکتی کودک هستند، استفاده از این مکملها (در صورت لزوم) زیر نظر پزشک به ایستادن نونهالان کمک می کند.
معمولا برای بازگشت سریعتر کودک به مسیر رشد طبیعی و تسریع درمان، از درمانهای ترکیبی برای سریعتر ایستادن کودکان استفاده می شود.
بیشتر بخوانید: درمان قطعی چهار دست و پا نرفتن کودکان
تمرینات کاردرمانی برای کمک به ایستادن کودک
کاردرمانی یکی از مؤثرترین روشهای تقویت عضلات ضعیف و بهبود تعادل و هماهنگی بین مغز و بدن در کودکانِ دارای تاخیر حرکتی است. به گفته متخصصان کلینیک حافظ، در بهترین مراکز کاردرمانی اصفهان برای دستیابی به این اهداف از روشهای مختلفی استفاده می شود که عبارتند از:
۱- ورزش درمانی؛ تمرینات تقویت مچ و ساق برای ایستادن کودک
تمرینات ایستادن با حمایت
این تمرینات شامل تمریناتی هستند که در آن کودک یاد می گیرد با استفاده از وسایل ساده کارهای زیر را انجام دهد:
- کودک با ایستادن کنار مبل، میز، … وزن خود را روی پاها منتقل کرده و تعادل اولیه را یاد می گیرد.
- تقویت عضلات مرکزی و افزایش حس تعادل با ایستادن روی سطوح نرم یا تشک‌های متحرک
تمرینات حرکتی و بازی‌محور
در این تمرینات کودک با توپ، گرفتن اسباب بازی یا حرکت روی تخت شیب دار می تواند کنترل تنه و لگن را بهبود بخشد. مثلا وضعیتهایی که در آن کودک در حالت ایستاده اسباب بازیهای خود را بگیرد. چنین حرکاتی علاوه بر تقویت پاها، هماهنگی بین دست و چشم را نیز تقویت می کنند.
حرکات مقاومتی و کششی
در این نوع حرکات از کش‌های مقاومتی سبک برای تقویت عضلات ران، ساق و آماده‌سازی پاها برای تحمل وزن بدن استفاده می شود.
تمرینات کششی ملایم نیز انعطاف عضلات همسترینگ و ساق پا را افزایش داده و امکان ایستادن راحت‌تر را برای کودک نوپا فراهم می‌کنند.
ورزشهای تقویت تنه و لگن
کاردرمانگر کودک حرکاتی مثل نشستن، خم شدن کنترل‌شده، چرخش‌های جانبی و حرکت با حفظ تعادل را برای کودک طراحی می کند. این تمرینات برای تقویت عضلات مرکزی بدن و انتقال بهتر وزن روی پاها مناسب هستند.
۲- آموزش والدین
متخصصان کاردرمانی برای پیشرفت سریعتر کودک، به والدین حرکات ساده ای را می آموزند تا در خانه با کودک کار کنند.
۳- تکنیکهای یکپارچگی حسی
تمرینات یکپارچگی حسی (Sensory Integration) به بهبود پردازش سیگنال‌های حسی و افزایش کنترل حرکتی کودک کمک می کنند. این تکنیکها به کمک تعادل روی توپ یا تخت متحرک انجام می شود.
حرکات چرخشی و خم شدن که با هدایت کاردرمانگر انجام می شود نیز از جمله تمریناتی است که برای تقویت هماهنگی چشم، گوش داخلی و عضلات پا که برای ایستادن ضروری هستند، استفاده می شود.
تمام این تکنیکهای توانبخشی باعث می شوند کودک اعتمادبه‌نفس بیشتری در ایستادن و حرکت مستقل پیدا کند و والدین نیز با آموزش‌های عملی، نقش مؤثرتری در رشد کودک خود داشته باشند.
بهترین تمرین‌ها برای کمک به ایستادن کودک در خانه
نمونه ای از تمرین‌های خانگی ساده که زیر نظر کاردرمانگر کودک می توانید آنها انجام دهید، در اینجا آورده شده اند:
گرفتن توپ یا اسباب‌بازی از زمین: کودک برای برداشتن اسباب‌بازی خم می‌شود و دوباره بلند می‌شود، این کار قدرت پا و لگن را تقویت می‌کند.
راه رفتن با حمایت دست والدین: کودک با گرفتن دست والد سعی می کند بایستد و هماهنگی و کنترل عضلات مرکزی بدن را افزایش دهد.
ایستادن کنار مبل: کودک با گرفتن مبل، کاناپه، میز، … وزن خود را روی پاها منتقل کرده و تعادل اولیه را تمرین می‌کند.
بیشتر بخوانید: ۱۵ تمرین موثر خانگی برای نشستن کودک
کلینیک تخصصی کاردرمانی برای تاخیر حرکتی در اصفهان
والدین می توانند در انتخاب بهترین کلینیک کاردرمانی برای تاخیر حرکتی در اصفهان ویژگی‌های زیر را در نظر بگیرند:
- تخصص و تجربه مرکز در درمان مشکلات حرکتی کودکان
- دارای تیم درمانی مجرب و متخصص در زمینه حرکات اصلاحی و توانبخشی نوزادان
- استفاده از تجهیزات و متدهای به‌روز
- برنامه‌ریزی شخصی‌سازی‌شده متناسب با شرایط و نیازهای خاص هر کودک
- ایجاد محیطی امن، دوستانه و مناسب برای کودکان تا احساس راحتی داشته باشند.
- ارتباط مؤثر با والدین جهت اطلاع‌رسانی و آموزش آنها برای ادامه تمرینات در منزل
با توجه به این ویژگی‌ها، کلینیک کاردرمانی و توانبخشی حافظ یکی از مراکز معتبر شهر اصفهان است. چون متخصصان این مرکز در زمینه درمان تأخیر حرکتی کودکان مجرب بوده و خدمات جامع، تخصصی و مخصوص نیازهای هر کودک ارائه می‌دهند.
کاردرمانگران کودک در این مرکز از دانش آموختگان بهترین دانشگاههای کشور و دارای بیش از ۱۰ سال سابقه فعالیت در مراکز کاردرمانی تهران و اصفهان هستند. از دیگر ویژگی های این مرکز دسترسی راحت به کلینیک، به روز بودن تجهیزات و کودک پسند بودن محیط آن است.
برای درمان به موقع تأخیر حرکتی نوزادان و ایستادن آنها می توانید از تخصص کاردرمانگران مجرب در کلینیک کاردرمانی و توانبخشی حافظ در اصفهان بهره مند شوید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت با شماره ۰۳۱۳۳۳۹۶۲۴۷ تماس بگیرید.
جمع بندی نهایی
تاخیر در ایستادن کودکان معمولاً به دلایلی مانند ضعف عضلانی، تاخیر حرکتی، مشکلات عصبی یا اسکلتی رخ می‌دهد. در بسیاری موارد با تمرینات کاردرمانی و تمرینات خانگی این مسئله رفع می شود.
برای ارزیابی دقیق و درمان تخصصی در اصفهان، بهتر است به مراکز معتبری مثل کلینیک کاردرمانی حافظ مراجعه کنید. زیرا این مراکز با تیم مجرب، تجهیزات به‌روز و برنامه‌های شخصی‌سازی‌شده، تجربه طولانی در زمینه درمان با تاخیر ایستادن کودکان دارند.
سوالات متداول
رایجترین سوالات والدین در مورد علل و روشهای درمان دیر ایستادن کودک بدون عمل جراحی که از مراکز کاردرمانی سوال می شوند، عبارتند از:
آیا دیر ایستادن کودک نشانه‌ی فلج مغزی است؟
خیر، تاخیر در ایستادن لزوماً به معنی فلج مغزی نیست. اما اگر کودک کنترل حرکتی ضعیف، اسپاستیسیتی یا تاخیرهای تکاملی دیگر هم داشته باشد، باید با مراجعه به پزشک علت آن مشخص شود.
چه زمانی باید برای ایستادن با تاخیر در کودکان به ارتوپد یا نورولوژیست مراجعه کرد؟
اگر کودک بالای ۱۵ ماه دارد اما هنوز بدون کمک نمی‌ایستد یا مشکلات عضلانی و تعادلی دارد، مشاوره با پزشک اطفال، نورولوژیست یا متخصص کاردرمانی را به والدین توصیه می‌کنیم.
دیر ایستادن کودک تا چند ماه طبیعی است؟
ایستادن کودک معمولاً بین ۹ تا ۱۴ ماهگی اتفاق می‌افتد؛ تاخیر جزئی در این محدوده طبیعی بوده و نگران‌کننده نیست.
اگر شما هم سوالی در مورد تاخیر در ایستادن فرزندتان دارید در بخش نظرات می توانید سوالات خود را از ما بپرسید.
منابع
مطالب این مقاله بر اساس یافته های مقالات معتبر علمی در زمینه کاردرمانی کودکان با تاخیر رشدی و حرکتی نوشته شده است.
- Supported Standing and Supported Stepping Devices for Children with Non-Ambulant Cerebral Palsy: An Interdependence and F-Words Focus
- Developmentally delayed children with different muscle tone have different muscle activity and acceleration during sit-to-stand
- A systematic review of early motor interventions for infants with congenital heart disease and open-heart surgery
