وقتی کودک همهچیز را میفهمد، اشاره میکند، بازی میکند اما حرف نمیزند، سردرگمی والدین هم شروع میشود؛ آنها نمیدانند که باید صبر کنند یا باید کاری برای او انجام دهند. مقایسه با بچههای همسن، حرف اطرافیان و جستوجو در اینترنت هم فقط اضطراب مادران را بیشتر میکند.
اگر از این دسته والدین هستید، ما برای کاهش این نگرانی ها، در این مقاله به شما خواهیم گفت که دلیل دیر حرف زدن کودکان چیست و چطور باید این مشکل را حل کنید. برای دسترسی سریعتر به تیترهای مقاله می توانید از فهرست زیر استفاده کنید.
این مقاله زیر نظر احسان ذاکرین و زهره حسنوند، فارغالتحصیلان رشته کاردرمانی از دانشگاه شهیدبهشتی و با بیش از ۱۰ سال تجربه بالینی در حوزه توانبخشی کودکان نوشته شده است.
چه زمانی باید نگران دیر حرف زدن کودک بود؟
به گفته متخصصان کلینیک کاردرمانی حافظ، سن طبیعی شروع حرف زدن کودک از ۱۲ ماهگی است و با چند کلمه ساده مامان و بابا شروع می شود و تا ۲ سالگی می تواند جملات دو کلمه ای بسازد. اما اگر این سن را رد کرده و علائم دیر حرف زدن در کودک (late talker) را مشاهده می کنید؛ مثلا:
- هنوز جملات ساده نمی سازد
- عدم پاسخ به نام
- مشکل در تعاملات اجتماعی
- مشکلاتی در درک دستورات ساده
وقت آن رسیده است که به یک متخصص اطفال مراجعه کنید.
دلایل تاخیر گفتار در کودکان
دیر زبان باز کردن کودکان (speech delay) میتواند علتهای مختلفی داشته باشد و همیشه به معنای یک مشکل جدی نیست. اما اگر مسئله ای وجود داشته باشد، شناسایی درست دلیل دیر حرف زدن کودک، نقش کلیدی در انتخاب مسیر درمان او دارد. مهمترین این دلایل عبارتند از:
دلایل رشدی و عصبی تاخیر گفتاری
۱- تاخیر تکاملی گفتار: در برخی کودکان، رشد گفتار کندتر از حد انتظار است اما سایر مهارتها طبیعیاند. بنابراین با مداخله زودهنگام می توان گفتار کودک را بهبود بخشید.
۲- اختلالات عصبی یا رشدی: در این نوع از اختلالات (مثل اوتیسم)، کودک معمولاً علاوه بر گفتار، در ارتباط چشمی و تعامل اجتماعی هم مشکل دارد و نیازمند درمانهای چند وجهی است.
مشکلات شنوایی
۳- کمشنوایی خفیف یا عفونتهای مکرر گوش: کاهش شنوایی کودک حتی اگر موقت باشد یا در اثر عفونت ایجاد شود، میتواند جلوی یادگیری صحیح صداها و کلمات را بگیرد.
تشخیص دیرهنگام این نوع مشکلات باعث میشود کودک الگوی گفتاری درستی از اطرافیان خود دریافت نکند.
عوامل ژنتیکی و خانوادگی
۴- سابقه دیر حرف زدن در خانواده: برخی کودکان بهصورت ژنتیکی مستعد تاخیر گفتار هستند. این موضوع معمولاً به دلیل الگوهای ژنتیکی رشد مغز و سیستم گفتاری است و در بعضی خانوادهها روند یادگیری زبان کودک کمی کندتر از سایر مهارتهای رشدی او طی میشود.
۵- اختلالات ارثی زبان: برخی کودکان به دلیل تغییرات ژنتیکی در بخشهای مرتبط با پردازش زبان و تولید گفتار با مشکلات پیچیدهتری در تلفظ، ترکیب کلمات و درک زبان مواجه میشوند. این کودکان معمولاً نیازمند گفتاردرمانی ساختارمند و تخصصی هستند.
برای گفتاردرمانی و درمان تاخیر گفتاری کودکان در اصفهان شما هم می توانید از تجربه متخصصان کلینیک کاردرمانی و توانبخشی حافظ در این زمینه بهره مند شوید. جهت رزرو نوبت با شماره ۰۳۱۳۳۳۹۶۲۴۷ تماس بگیرید.
عوامل محیطی و ارتباطی دیر حرف زدن
۶- تعامل کلامی کم با کودک
۷- استفاده زیاد از موبایل و تلویزیون
۸- دوزبانه بودن بدون الگوی درست که ممکن است باعث سردرگمی موقت زبانی در کودک شود.
مشکلات شناختی و یادگیری
۹- اختلالات یادگیری یا توجه: کودکانی که دچار اختلالات یادگیری یا نقص توجه (ADHD) هستند، در پردازش و بیان زبان دچار مشکل میشوند.
۱۰- ضعف در درک مفاهیم ساده: در این موارد، گفتار کودک معمولاً متناسب با درک او عقب میماند.
بهترین اقدام برای درمان تاخیر گفتار کودکان در اصفهان مراجعه به کلینکهای معتبر گفتاردرمانی، مانند کلینیک حافظ است. چون در این نوع مراکز با برنامهریزی برای افزایش مهارتهای ارتباطی، شناختی و گفتاری کودک، روند رشد گفتار کودک در چارچوب رشد کلی مهارتها قرار میگیرد.
روشهای درمان دیر حرف زدن کودکان در اصفهان
ارزیابی زودهنگام و شروع بهموقع درمان، شانس بهبود کامل گفتار را بهطور قابلتوجهی افزایش میدهد. روشهای مختلفی برای درمان دیر زبان باز کردن کودکان هست که بسته به علت اصلی مشکل توسط گفتاردرمانگران انتخاب می شوند. این روشها عبارتند از:
گفتار درمانی برای تاخیر گفتار: در جلسات گفتاردرمانی، کودک بهصورت هدفمند روی تولید صداها، افزایش دایره لغات و ساخت جملات ساده کار میکند.
درمانگر این جلسات را به شکل بازیمحور طراحی میکند تا کودک بدون استرس، مهارتهای گفتاری را یاد بگیرد.
گفتاردرمانی درک و زبان دریافتی: این گفتاردرمانی بر فهم کلمات، دستورات ساده و ارتباط معنیدار تمرکز دارد، نه فقط حرف زدن. بنابراین برای کودکانی مناسب است که میشنوند اما مفهوم صحبتها را بهخوبی درک نمیکنند.
کاردرمانی شناختی: این روش به بهبود توجه، حافظه و پردازش اطلاعات کمک میکند. زمانی که کودک تمرکز و درک بهتری داشته باشد، پیشرفت گفتاری هم سریعتر اتفاق میافتد.
کاردرمانی حسی–حرکتی: در کودکانی که حساسیت حسی یا ضعف هماهنگی دارند، این روش باعث بهبود مهارتهای حرکتی و حسی و افزایش تعامل کودک با محیط میشود. در نتیجه مسیر یادگیری زبان هموارتر خواهد شد.
آموزش تعامل والد–کودک: در این روش، والدین یاد میگیرند چطور در خانه صحبت کردن، بازی و ارتباط کلامی مؤثر را تقویت کنند. چون ادامه تمرینها در محیط خانه، نقش مهمی در موفقیت درمان دارد.
برای کمک به رشد طبیعی کودک خود با این روشها باید به یک مرکز تخصصی درمان تاخیر گفتاری کودکان در اصفهان مراجعه کنید.
مزیتهای گفتاردرمانی در کلینیک توانبخشی حافظ
- نگاه چندرشتهای به مشکل دیر حرف زدن کودکان که در تشخیص علت و درمان هدفمندتر نقش مهمی دارد.
- حضور یک تیم تخصصی چند رشته ای با تجربه
- ارزیابی اختصاصی مشکل هر کودک و ارائه برنامه درمانی شخصی سازی شده
- انتخاب روش درمان متناسب با تواناییها، سن و شرایط رشدی هر کودک
- آموزش والدین و ادامه تمرینها در خانه
- دسترسی راحت به کلینیک
- امکان دریافت درمانهای مختلف و ارتقای مهارتهای دیگر کودک، بجز مهارت کلامی
- تیم متخصصی از کاردرمانگران و گفتاردرمانگران کودک با سابقه طولانی(بیش از یک دهه)
برای گفتاردرمانی و درمان تاخیر گفتاری کودکان در اصفهان شما هم می توانید از تجربه متخصصان کلینیک کاردرمانی و توانبخشی حافظ در این زمینه بهره مند شوید. جهت رزرو نوبت با شماره ۰۳۱۳۳۳۹۶۲۴۷ تماس بگیرید.
جمع بندی نهایی
دیر حرف زدن کودکان میتواند به دلایلی مثل تفاوتهای رشدی، مشکلات شنوایی، عوامل ژنتیکی یا شرایط محیطی و ارتباطی رخ دهد ولی همیشه هم نشانه یک بیماری جدی نیست.
تشخیص بهموقع علت این عارضه باعث می شود مسیر درمان بهدرستی انتخاب و از عقبماندن مهارتهای ارتباطی کودک جلوگیری شود. نمونه این درمانها در مراکز معتبری مثل کلینیک کاردرمانی حافظ در اصفهان، ترکیب گفتاردرمانی و کاردرمانی تخصصی کودک همراه با آموزش والدین است.
سوالات رایج
رایجترین سوالات در مورد تاخیر در زبان باز کردن کودکان که از مراکز گفتاردرمانی اصفهان پرسیده می شوند، عبارتند از:
آیا دیر حرف زدن همیشه مشکل پزشکی است؟
خیر، در بسیاری از کودکان دیر حرف زدن میتواند بخشی از تفاوتهای طبیعی رشد باشد، اما اگر با علائم دیگری همراه شود نیاز به بررسی تخصصی دارد.
آیا گفتاردرمانی برای تاخیر کلامی کودکان موثر است؟
بله، این روش یکی از مؤثرترین روشها برای بهبود دیر حرف زدن بچه ها است؛ بهویژه اگر زود این مشکل شناسایی و درمان آن شروع شود و البته همراه با تمرینهای خانگی باشد.
فرق تاخیر گفتار با اختلال زبان چیست؟
در تاخیر گفتار، کودک مسیر طبیعی رشد را با سرعت کمتری طی میکند، اما در اختلال زبان (language disorder) مشکل کودک در درک یا ساختار زبان است.
آیا دیر حرف زدن کودکان ارثی است؟
همیشه نه ولی در برخی موارد بله؛ سابقه خانوادگی میتواند نقش داشته باشد، اما عوامل محیطی و رشدی نیز در بروز آن بسیار مؤثر هستند.
اگر شما هم سوالی درباره علت دیر حرف زدن کودکتان دارید در بخش نظرات این مقاله پیشنهاد می کنیم آن را از متخصصان مرکز ما بپرسید.
منابع
مطالب این مقاله برپایه مقالات معتبر پزشکی در زمینه گفتاردرمانی کودکان نوشته شده است. این مقالات عبارتند از:
