دیسفاژی یا اختلال بلع به مشکل در بلع یا قورت دادن طبیعی غذا، نوشیدنی یا حتی بزاق دهان گفته می شود. این اختلال در بزرگسالان ممکن است به دلایل مکانیکی (انسداد در مسیر)، عصبی (مشکلات عصبی) یا روحی رخ دهد.
در این مقاله همراه ما باشید تا شما را با علائم، دلایل و روشهای درمان دیسفاژی در بزرگسالان آشنا کنیم. برای دسترسی سریعتر به تیترهای این مقاله می توانید از فهرست زیر استفاده کنید.
انواع اختلال بلع در بزرگسالان
به گفته متخصصان کلینیک توانبخشی و کاردرمانی حافظ، بسته به اینکه دیسفاژی در چه ناحیه ای از دستگاه گوارش فوقانی رخ دهد، اختلالات بلع به انواع زیر تقسیم بندی می شوند:
دیسفاژی دهانی-حلقی: این نوع دیسفاژی مربوط به اختلال در عملکرد عضلات یا اعصاب مرتبط با بلع است که در انتقال غذا یا مایعات از دهان به حلق و مری نقش دارند.
دیسفاژی مری: در این نوع اختلال، مشکل بلع در مسیر انتقال غذا یا مایعات از مری به معده رخ می دهد.
دیسفاژی عملکردی یا روانی: این نوع دیسفاژی دلیل جسمی ندارد بلکه به دلیل اضطراب، استرس یا شرایط روانی در فرد ایجاد می شود.
علائم دیسفاژی در بزرگسالان چیست؟
علائم دیسفاژی بسته به علت و شدت آن به صورت زیر در بزرگسالان بروز می کنند:
- احساس گیر کردن غذا یا مایعات در گلو یا پشت استخوان سینه
- رفلاکس غذا از معده به دهان یا بینی
- احساس درد، سرفه یا خفگی هنگام بلع
- کاهش وزن به دلیل ناتوانی در خوردن
- تنگی نفس، سرفه مزمن یا عفونت ریوی ناشی از ورود غذا به ریه ها (آسپیراسیون)
- تغییر صدا یا خشن شدن آن
- علائم عصبی مثل ناتوانی در کنترل بزاق، ضعف در عضلات صورت یا زبان
علل دیسفاژی بزرگسالان
علل دیسفاژی مایعات در بزرگسالان معمولا به دلایل عصبی (اختلال بلع عصبی) و دیسفاژی غذاهای جامد مرتبط با عوامل انسداد مکانیکی (اختلال بلع مکانیکی) است. رایجترین این دلایل عبارتند از:
- مشکلات عصبی مثل سکته مغزی، پارکینسون، MS، آسیبهای نخاعی، آلزایمر، …
- اختلالات عضلانی مثل دیستروفی عضلانی، اسپاسم عضلات مری، اختلالات حرکتی مری، …
- انسدادهای ساختاری در مری در اثر تومور، پولیپ، تنگی مری، التهابات حلق یا مری، بزرگ شدن غده تیروئید، گیر کردن اجسام خارجی، …
- زخم یا اسکارهای ناشی از جراحی گردن، گلو یا مری
- عوارض پرتودرمانی
- ترس، اضطراب یا استرس
در هر کلینیک بلع درمانی اصفهان، اولین قدم برای درمان مشکلات بلع غذا، تشخیص علت دقیق آن است. با مراجعه به پزشک یا مراکز کاردرمانی، می توانید این ارزیابی ها را انجام دهید.
برای درمان اختلالات بلع با روشهای کاردرمانی در اصفهان شما هم می توانید از تخصص کاردرمانگران مجرب کلینیک کاردرمانی و توانبخشی حافظ در این زمینه بهره مند شوید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت با شماره ۰۳۱۳۳۳۹۶۲۴۷ تماس بگیرید.
درمان دیسفاژی در بزرگسالان اصفهان
روشهای درمان دیسفاژی در اصفهان بسته به علت، نوع و شدت اختلال بلع انتخاب می شوند. بر این اساس، روشهای درمانی عبارتند از:
تغذیه مناسب برای بیماران دیسفاژی: تجویز مصرف غذاهای نرم و مایعات غلیظ و پرهیز از غذاهای خشک یا سفت برای کاهش خطر خفگی
درمانهای فیزیوتراپی: استفاده از دستگاه های تحریک الکتریکی عضلات جهت تقویت عضلات دهان و گلو
درمانهای دارویی: شامل تجویز داروهای کاهنده اسید معده (برای دیسفاژی ناشی از رفلاکس)، داروهای ضدالتهاب، آنتی اسید، آنتی هیستامین، آنتیبیوتیکها، داروهای شلکننده عضلات مری یا بوتاکس برای کاهش اسپاسم عضلات مری
استفاده از وسایل کمکی: استفاده از وسایل کمکی برای بلع راحتتر مثل نی ضخیم برای بلع مایعات، قاشق و چنگال مخصوص برای بلع غذا، لوله تغذیه، وسایل نگهدارنده سر یا گردن (در دیسفاژی شدید)، …
کاردرمانی برای اختلال بلع: تقویت عضلات بلع با تمرین درمانی، اصلاح وضعیت بدن هنگام غذا خوردن، گفتاردرمانی، …
مشاوره: برای افرادی که علل دیسفاژی آنها روانی است، روان درمانی توصیه می شود.
روشهای جراحی: اگر درمان غیرجراحی دیسفاژی موثر نباشد باید بسته به علت اختلال بلع، عمل گشاد کردن مری با بالون و یا جراحی برداشتن عامل انسداد را انجام دهید.
بیشتر بخوانید: درمان قطعی اختلال بلع در کودکان و نوزادان
درمان تخصصی اختلال بلع با کاردرمانی در اصفهان
با مراجعه به بهترین کلینیک دیسفاژی اصفهان، می توانید به توجه به نوع و علت دیسفاژی خود از روشهای موثر کاردرمانی برای اختلال بلع بهره مند شوید. این روشها عبارتند از:
تمرین درمانی
با مراجعه به کلینیکهای کاردرمانی و یک متخصص دیسفاژی در اصفهان می توانید از تمرینات عضلانی زیر برای رفع اختلال بلع خود استفاده کنید:
- تقویت عضلات دهان و زبان با تمریناتی مثل فشار دادن زبان به سقف دهان، مکیدن، حرکت زبان به طرفین یا جلو و عقب، …
- تمرین حلق و حنجره از راه بلعیدن با فشار دادن زبان به سقف دهان، تمرین سرفه ارادی برای پاکسازی حنجره و تقویت عضلات این ناحیه
- تمرینات تحریک پذیری عضلات گلو با تجهیزات خاص یا حرکات فیزیکی برای تقویت عضلات این ناحیه
تمرینات حس عمقی
تمرینات حس عمقی به کنترل حرکات بلع کمک می کنند. در این نوع تمرینات، آگاهی فرد از موقعیت بدن خود با انجام ورزشهایی که شامل تحریک زبان، لبها و حلق جهت تقویت حس عمقی هستند، بهبود می یابد.
تمرینات ارتعاشی
این تمرینات شامل ماساژ ملایم یا ارتعاشی در نواحی دهان و گلو هستند که با اهداف زیر انجام می شوند:
- بهبود حس و عملکرد دهان و گلو
- تحریک جریان خون
- افزایش عملکرد عضلات
تمرینات تنفسی
در این تکنیک لازم است تمرینات تنفسی برای هماهنگ کردن بلع و تنفس انجام شود و شامل تمریناتی مثل تنفس دیافراگمی یا دم و بازدم قوی است.
ارائه آموزشهای لازم
کاردرمانگران برای مدیریت اختلال بلع به خانواده یا مراقبین بیمار موارد زیر را آموزش می دهند:
- یادآوری تمرینات بلع در منزل برای بزرگسالان
- چگونگی تهیه غذاهای مناسب
- مدیریت وضعیت بدنی بیمار موقع غذا خوردن
گفتاردرمانی دیسفاژی
گفتار درمانی یکی از روشهای اصلی و موثر در درمان اختلالات بلع عصبی و مکانیکی است. در این روش، گفتاردرمانگر متخصص دیسفاژی با تکنیکهای زیر به کاهش علائم دیسفاژی بیمار کمک می کند:
۱- تقویت عضلات درگیر در بلع با طراحی تمرینات خاصی جهت تقویت عضلات دهان، زبان، گلو و حنجره؛ بهبود کنترل غذا و مایعات در دهان و افزایش هماهنگی عضلات بلع و تنفس
۲- آموزش تکنیکهای بلع ایمن برای کاهش خطر خفگی یا آسپیراسیون و کنترل بیشتر بلع با آموزش تکنیکهایی مثل بلع سوئدی (نگه داشتن نفس موقع بلع و سپس سرفه برای پاکسازی مسیر)، بلع چند مرحلهای (تقسیم بلع به چند مرحله کوچک)، …
۳- اصلاح عادات غذایی مثل تنطیم سرعت خوردن، اصلاح وضعیت بدن موقع خوردن (نشستن با زاویه ۹۰ درجه، تغییر جهت سر برای بهبود انتقال غذا)، …
گفتاردرمانگران کلینیک توانبخشی و کاردرمانی حافظ این تکنیک ها را بر اساس نیاز هر بیمار، شخصی سازی می کنند.
برای درمان اختلالات بلع با گفتار درمانی در اصفهان شما هم می توانید از تخصص گفتاردرمانگران مجرب در کلینیک کاردرمانی و توانبخشی حافظ در این زمینه بهره مند شوید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت با شماره ۰۳۱۳۳۳۹۶۲۴۷ تماس بگیرید.
جمع بندی پایانی
اختلال بلع یا دیسفاژی در بزرگسالان می تواند به دلایل عصبی-عضلانی مثل سکته مغزی یا دیستروفی عضلانی باشد و یا به دلایل مکانیکی مثل انسداد مری در اثر تومور، پولیپ و اسکار جرا حی.
این بیماری با هر دلیلی که باشد باعث بروز مشکلات بلع مواد غذایی و مایعات شده و درد، سرفه و احساس خفگی موقع غذا خوردن می شود.
برای درمان علائم دیسفاژی، روشهای غیرجراحی مثل دارودرمانی، فیزیوتراپی و … وجود دارد که روشهای کاردرمانی در بین آنها رایجتر است. این روش شامل گفتاردرمانی و تمرینات ورزشی برای تقویت عضلات دهان و حلق است.
سوالات رایج
متداول ترین سوالات در مورد دیسفاژی بزرگسالان عبارتند از:
دیسفاژی اگر طولانی شود چه اتفاقی می افتد؟
مشکلاتی مثل سوءتغذیه، کم آبی بدن، عفونت ریوی، استرس ناشی از خفگی یا مشکل بلع از عوارض دیسفاژی بلع هستند که برای رفع این اختلالات باید درمان مناسب انجام شود.
برای تشخیص اختلال بلع چه روشهایی وجود دارد؟
اختلال بلع بزرگسالان یا علت آن را می توان با روشهایی مثل علائم بیمار، آندوسکوپی، تست بلع، معاینه بالینی یا روشهای تصویر برداری تشخیص داد.
اگر شما هم سوالی در مورد درمان دیسفاژی دارید در بخش نظرات از کلینیک ما بپرسید.